ती...

ती... कोण होती ती? तसं माझं अन् तिचं नातं नव्हतच. साधारण ६ वर्षांपूर्वी तिचं आमच्या समोर राहणार्‍या एका तरुणासोबत लग्न झाल्यामुळे आमच्या समोर रहावयास आलेली.. पण मोकळा स्वभाव असल्यामुळे आमच्याही घरी कायम येणे जाणे.. त्यातून उलगडत गेली ती आणि तिचं आयुष्य.. तिला सख्खा भाऊ नव्हता म्हणून मला भाऊ मानलं.. आणि आता ही नात्याची वीण एवढी घट्ट झालीये की ती मला माझ्या सख्ख्या बहीणींईतकीच प्रिय..आणि म्हणूनच 'ती'ची कथा ईथे मांडावीशी वाटली..


ती.. अक्षरशः गोरीपान, सुंदर.. सोनेरी केसांमुळे गर्दीतही सहज ओळ्खू येणारी.. तिचं ५वी पर्यंत शिक्षण गावीच तिच्या वडीलांजवळ झालं. हूशार असल्याने तिच्या मुंबईला राहणार्‍या काकांनी तिला पुढील शिक्षणासाठी मुंबईला नेलं. १० वी पर्यंत तिकडे मुंबईत शिक्षण घेतल्यानंतर वडीलांच्या आग्रहाखातर तिने पुन्हा गावी येऊन पुढील शिक्षण पुर्ण केलं. B.Sc.झाली.. जात्याच हुशार असल्यानं पदवीसोबतच राज्यसेवा परिक्षाही दिली. पहिल्याच प्रयत्नात अंतिम मुलाखतीपर्यंत मजल गेली.. सोबत तिच्यासाठी 'स्थळ' पाहणेही जोरात सुरू होते.. कॉलेजमधल्या काहीजणांनी प्रपोजसुद्धा केलं, पण घरचे संस्कार म्हणा अथवा वडीलांचा धाक म्हणा, तिने कुणालाच हो म्हटले नाही आणि वडील ठरवतिल त्याच मुलासोबत लग्न करायच असा निश्चय केला..तसं तिला पहायला येणार्‍या जवळपास प्रत्येकालाच ती पसंत पडायची. तिलाही काही मुलं पसंत पडायची, पण तिच्या वडीलांना त्यांच्या मनासारखं 'स्थळ' काही भेटत नव्हत. या सर्व प्रकारात तिचा राज्यसेवा परीक्षेचा अभ्यास मागेच पडला होता. शेवटी एकदाचं तिच्या वडीलांना एक चांगल स्थळ सापडलं. तोच आमच्या समोरचा मुलगा.. रयतच्या शाळेत शिक्षकाची नोकरी होती. अजून 'पर्मनंट' झाला नव्हता, पण तिथे लागून ३ वर्षे झाली असल्याने लवकरचं 'पर्मनंट' होईल असे त्याने तिच्या घरच्यांना पटवलं. त्यावेळेस महिना ८०० रु. पगार आहे व 'पर्मनंट' झाल्यावर २० हजार पगार होईल असेही सांगितले..घरच्यांनीही अधिक चौकशी न करता होकार देऊन टाकला आणि तिचे त्याच्याशी लग्न झाले. ईथून पुढे सुरू झाली तिच्या आयुष्याची ससेहोलपट..

तो.. दिसायला जेमतेम.. काळासावळा वर्ण..त्याचा अन् तिचा जोडा जोडा शोभून वगैरे काही दिसत नव्हता..थोडक्यात त्यांचा जोडा विजोड वाटत होता. पण तिने त्याला स्वीकारलं होतं. पण काही गोष्टी हळुहळू समोर येऊ लागल्या तशी ती मनातून खचत गेली.. त्याला महीना ८०० रु. नव्हे तर १८० रु. मिळत होते..आज ६ वर्षांनीही (तिथे लगून एकूण ९ वर्षे) त्याला तितकाच पगार आहे. पण तो मात्र 'पर्मनंट्'च्या आशेवर तिथे अजूनही राबतोय.. १८० रुपयांत अर्थातच भागत नसल्याने नोकरी संभाळून काही पेंटीगची कामे करुन महीना हजार्-दिड हजार मिळवतो..त्यात कसेबसे दोन वेळच भागतं..

दरम्यान या ६ वर्षांत तिला २ अपत्येही झाली.. १ मुलगी व १ मुलगा.. तिच्या सुदैवाने दोन्ही मुलं तिच्यावरच..दिसायलाही अन् डोक्यानही.. मोठी मुलगी ३ वर्षाची झाल्यापासून शिक्षणासाठी आजोळी..कारण तिच्या शिक्षणाचा खर्च यांना न झेपणारा.. छोटा आता २ वर्षांचा झालाय.. त्याच्या शिक्षणाचं तरी आपण बघावं अशी तिची रास्त अपेक्षा..पण तिच्या नवर्‍यात धमक अशी नाहीच.. ९ वर्षे १८० रु. पगारात राबल्यानंतरही 'पर्मनंट' होण्यासाठी तिच्या नवर्‍याने तिला माहेरहून २ लाख आणावेत असं सांगितलं.. पण तिनं ठाम नकार दिला. तिला शारिरीक त्रास देण्याचीही धमक तिच्या नवर्‍यात नव्हती म्हणून त्याने तिला मानसिक त्रास द्यायला सुरूवात केली.. त्याच्या सोबतीला दीर भावजयही होतेच..तिच्या वडीलांना ह्या प्रकाराची कुणकुण लागताच मुलीला त्रास नको म्हणून लाखभर रुपये लगेच दिले..पन अजूनही तिच्या नवर्‍याच्या 'पर्मनंट' होण्याची शक्यता कमीच आहे. मध्यंतरी मीही त्याला नोकरी सोडून पुर्णवेळ व्यवसाय करण्याबद्द्ल सुचवले, ईतकेच काय, माझ्या ओळखीने एक पेंटींगचे मोठे कामही मिळवून दिले. पण ह्या महाशयांनी ते काम अर्धवट टाकले..

पण हि हिम्मत हरलेली नाही. एका ठीकाणी लॅब असिस्टंट म्हणून कामाला लागलीये..महीना १५०० रु. मिळतात ते ती साचवून ठेवतेय.. तिचं स्वप्न आता एकच आहे.. तिला तिच्या चिमुरड्यांना स्वतःच्या हिमतीवर शिकवायचयं.. मध्यंतरीच्या मानसिक त्रासामूळे राज्यसेवा परिक्षा पास होण्याचे कौशल्य असूनही आता ते स्वप्नच. पण आता बीएड शिकायच तिने ठरवलय.. तिची ईच्छा व ऊमेद बघून मीही तिला संपूर्ण सहकार्य करण्याचं ठरवलय.. बीएड च्या प्रवेश परीक्षेत तिला ५० पैकी ४४ गुण मिळालेत, यावरून अजूनही तिच्यात खूप काही करण्याची धमक आहे हे लक्षात येते..

मध्यंतरी तिच्या नवर्‍याने तिला शिवीगाळ केली तेंव्हा मीच जाऊन त्याला चांगलेच 'शांत' केले.. पण त्यानंतर माझ्या मनात सारखा एकच प्रश्न येतोय, तो म्हणजे माझ्या या ताईने का म्हणून या नालायक माणसासोबत राहावे?

तिच्या अंगभूत गुणांच्या जोरावर ती नक्कीच काहीतरी करुन दाखवेल याचा मला विश्वास आहे.. आणि तिच्या या प्रवासात मी कायम तिच्या सोबत असणार आहे..